ސީ.ބީ.ޑީ.އާރް.އެމް

މުޖުތަމަޢުގެ ބައިވެރިވުމާއެކު ކާރިސީ ހިރާސް ކަންކަން ބެލެހެއްޓުން (ސީ.ބީ.ޑީ.އާރް.އެމް)

ކާރިސީ ހިރާސް ކުޑަކުރުމަކީ (Disaster Risk Reduction) ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ (Disaster Management) ގެ އެއްބަޔެވެ. ދިރާސާތަކުން ދައްކާގޮތުން ކާރިސާއެއް އައުމުގެ ކުރިން އެފަދަ ކަމަކުން ލިބޭނެ ގެއްލުން ކުޑަކުރުމަށް ފިޔަވަޅު އެޅުމުން، އެކާރިސާއިން ލިބޭ ގެއްލުން ކުޑަކުރެވެއެވެ. އަދި ހަމައެހެންމެ މިމަސައްކަތް އެންމެ ރަނގަޅުފެންވަރެއްގައި، ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތަކަށް ގެންދެވެނީ މިކަމުގައި މުޖުތަމަޢު އިސްދައުރެއް އަދާކުރުމުންކަމަށްވެސް ދިރާސާތަކުންނާއި ތަޖުރިބާއިން ފެނިފައިވެއެވެ. ކާރީސީ ހިރާސް ކުޑަކުރުން މުޖުތަމަޢުއަށް ބިނާކުރުމުން މުޖުތަމަޢުގެ ވިލުންވެރިކަން އިތުރުކުރުމަށް ކުރެވޭ ކަންކަމުގައި މުޖުތަމަޢުގެ އިސްނެގުން އިތުރުވެ، އަމިއްލަ ނާޒުކުކަން ކުޑަކުރުމަށާއި ޤާބިލްކަން އިތުރުކުރުމަށް މުޖުތަމަޢު ބާރުވެރިވެ، ރަށަށް ދިމާވާ ކާރިސާ އަދި ހާދިސާތަކުގައި ރަށުފެންވަރުގައި އިޖާބަދިނުމުގެ ޤާބިލްކަން އިތުރުވެގެން ދެއެވެ.
މުޖުތަމައުގެ ބައިވެރިވުމާއެކު ކާރިސީ ހިރާސްގެ ކުޑަކުރުން ނުވަތަ ކޮމިއުނިޓީ ބޭސްޑް ޑިޒާސްޓަރ ރިސްކް މެނޭޖްމެންޓް (ސީ.ބީ.ޑީ.އާރް.އެމް) އަކީ މުޖުތަމައުތަކުގެ ކާރިސީ ހިރާސް ކުޑަކޮށް ބެލެހެއްޓުމަށް އަހުލުވެރި، ކާރިސާއެއް މެދުވެރިވެއްޖެ ހާލަތެއްގައި ކަންކުރާނެ ގޮތުގެ މައުލޫމާތާއި ހުނަރު ލިބިފައިވާ ވިލުންވެރި ރައްޔިތުން ދިރިއުޅޭ ތަނަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި ފަރުމާކުރެވިފައިވާ ޕްރޮގްރާމެކެވެ.
ސީ.ބީ.ޑީ.އާރް.އެމް ފްރޭމްވޯރކް އެކުލަވާލައި، ދިވެހިރާއްޖޭގައި ސީ.ބީ.ޑީ.އާރް.އެމް ޕްރޮގްރާމް ރަސްމީކޮށް ފަށާފައިވަނީ 2014 ވަނަ އަހަރުއެވެ. އޭގެ ފަހުން ސަރުކާރުގެއެކު މުއައްސަސާތަކާއި، ތަރައްގީއަށް މަސައްކަތްކުރާ އެކި އެކި މުއައްސަސާތަކާއި ޖަމިއްޔާތަކުގެ އެހީއާއެކު މި ޕްރޮގްރާމް ރާއްޖޭގެ އެކި ރަށްރަށުގައި ކުރިއަށް ގެންގޮސް، ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ ޕްލޭންތަށް ތައްޔާރުކުރެވި، ހޭލުންތެރިކުމުގެ އެކި ތަމްރީންތަށްވެސް ރަށްރަށުގައި ވަނީ ކުރިއަށްގެންދެވިފައެވެ. މި ތަޖުރިބާތަކުގެ އަލީގައި 2018 ވަނަ އަހަރު ސީ.ބީ.ޑީ.އާރް.އެމް ޕްރޮގްރާމް މުތާލިއާ ކުރެވުނެވެ. މިގޮތުން ދެމެހެއްޓެނެވި ގޮތެއްގައި ޕްރޮގްރާމް ހިންގައި، ރައްޔަތުންގެ އާންމު ދިރިއުޅުމަށް އޭގެން ހެޔޮބަދަލުތަކެއް ގެނެވޭނެ ގޮތްތަކާއި، ކާރިސީ ހިރާސް ކުޑަކުރުމާއި މެދު މީހުންގެ ވިސްނުންތެރިކަން އިސްކުރެވޭނެ ގޮތްތަށް ހޯދައި ޕްރޮގްރާމަށް ބައިތަކެއް އިތުރުކުރެވިގެން ދިޔައެވެ.

ސީ.ބީ.ޑީ.އާރް.އެމް ޕްރޮގްރާމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ބައިތައް:

ރަށުގެ ކާރިސާ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ ޕްލޭން ތައްޔާރުކުރުން

  • ރަށުގެ ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ ޕްލޭން އެކުލަވާލުމުގެ މަސައްކަތަކީ މުޖުތަމަޢުގެ ފުރިހަމަ ބައިވެރިވުމާއިއެކު ކޮމިއުނިޓީ ރިސްކް އެސެސްމަންޓް (ރަށުގެ ކާރިސީ ހިރާސްތައް ދެނެގަތުމާއި، ނާޒުކުކަމާއި ޤާބިލްއްޔަތުތަށް ދެނެގަތުން) މި ފަދަ ކަންކަން މެޕްކުރުމާއި އަދި ފާހަގަ ކުރެވުނު ކާރިސީ ހިރާސްތައް ކުޑަކުރުމަށް ކުރާނޭ މަސައްކަތްތައް ހިމެނޭ ޕްލޭން އެކެވެ.
  • މި ޕްލޭންގައި ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގައި ރަށުގެ މުއައްސަސާތަކުގެ ޒިންމާތަށް ކަނޑައަޅައި މިކަމަށް ބޭނުންވާ މިންގަނޑުތައް އެކުލަވާލައި ކާރިސާތަކަށް އިޖާބަ ދިނުމުގެ މަސައްކަތްތަށް ހަރުދަނާ ކުރުމަށް ބާރުވެރިކުރވިގެންދާނެއެވެ.
  • މި މަސައްކަތުގެ ތެރޭގައި މުޖުތަމަޢުގެ ބައިވެރުވުމާއި އެކު ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ 2 އަހަރު ދުވަހުގެ އެކްޝަން ޕްލޭންއެއް އެކުލަވާލެވޭނެއެވެ. މި އެކްޝަން ޕްލޭންގެ މަޤްސަދަކީ ރަށުގެ ރިސްކް އެސެސްމަންޓުން ފާހަގަ ކުރެވުނު އަރައްކާ އަދި ނާޒުކުކަން ކުޑަކުރުމެވެ.
  • މުޖުތަމަޢުގެ ބައިވެރިވުން އިތުރުކުރުމަށް ޕްލޭން ވެލިޑޭޓް ކުރުމުގެ މަސައްކަތެއް ކުރިއަށް ދާނެއެވެ. މި މަސައްކަތުގައި ޒުވާނުންނާއި ކުޑަކުދިން އަދި އިސްރަށްވެހިން ބައިވެރިކުރެވޭނެއެވެ. ރަށުގެ ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ ޕްލޭން ފައިނަލް ކުރެވޭނީ ވެލިޑޭޓް ކުރުމަށްފަހުގައެވެ.

ރަށުގެ ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމާއިގުޅޭ ކޮމެޓީ އުފެއްދުމާއި އެމެޖެންސީ އޮޕަރޭޝަން ސެންޓަރު ޤާއިމް ކުރުން

  • ރަށުގެ ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ ޕްލޭންގައި ވާގޮތުގެ މަތީން ރަށުގެ ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ ކޮމެޓީ އެއް އުފައްދަން ޖެހެއެވެ. މި ކޮމެޓީގެ ޒިންމާތަކާއި މަސްއޫލިއްޔަތުތަށް ރަށުގެ ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ ޕްލޭންގައި ތަފްސީލްކޮށް ބަޔާންކުރެވިފައިވާނެއެވެ.
  • މި ކޮމެޓީގެ ޒިންމާތަކުގެ ތެރޭގައި: މުޖުތަމަޢުއާއި ގުޅިގެން ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ ޕްރޮގްރާމް (ސީ.ބީ.އާރް.އެމް) ފޯކަލް ޕޮއިންޓެއް ކަނޑއަޅައި، ކޮމެޓީގެ މަޝްވަރާގެ މަތިން ޕްރޮގްރާމްގައި ހިމެނޭ ބައިތަށް ތަންފީޒުކުރުމެވެ. އަދި ޕްރޮގްރާމް ހިނގަމުންދާގޮތް ޤަވައިދުން ފޯކަލް ޕޮއިންޓް މެދުވެރިކޮށް ކޮންމެ 3 މަހަކުން ރިޕޯޓް ތައްޔާރުކޮށް އެން.ޑީ.އެމް އާއި ހިއްސާކުރަންވާނެއެވެ. ކާރިސާއެއްގެ ހާލަތުގައި އެމެޖެންސީ އޮޕަޜެޝަން ސެންޓަރު (އީ.އޯ.ސީ) ޤާއިމްކޮށް ކޮމިޓީގެ ލަފާގެ މަތިން އީ .އޯ.ސީ ހިންގައި، ކުއްލި ހާލަތު މުޅި އޮޕަރޭޝަން މެނޭޖްކުރުމުގެ ޒިންމާ މި ކޮމެޓީއިން ނަގަންވާނެއެވެ. ރަށުގެ ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމުގެ ޕްލޭންގައި އެމެޖެންސީ އޮޕަރޭޝަން ސެންޓަރުގެ މަސައްކަތް ބަޔާންކުރެވިފައިވާނެއެވެ
  • މި ކޮމިޓީގެ އެންމެ އިސްފަރާތަކީ ރަށު ކައުންސިލް ރައީސް ނުވަތަ ރަށް ހިންގުމާއި ހަވާލުވެގެން ހުންނަ އެންމެ އިސް ބޭފުޅެކެވެ. މީގެ އިތުރުން ރަށުގެ ކޮންމެ މުއައްސަސާއެއްގެ ހިންގުމާ ހަވާލުވެ ހުންނަ އެންމެ އިސް ބޭފުޅަކީ މި ކޮމެޓީގެ މެމްބަރެކެވެ.

ކޮމިއުނިޓީ އެމަރޖެންސީ ރެސްޕޮންސް ޓީމް (ސާރޓް) ޤާއިމުކުރުން

  • ރަށުފެންވަރުގައި ހާދިސާ/ކާރިސާތަކަށް ފުރަތަމަ އިޖާބަދޭ މީހުން ނުވަތަ ކޮމިއުނިޓީ އިމަޖެންސީ ރެސްޕޮންޑަރުން އުފެއްދުމުގެ މަޤްޞަދަކީ ރަށަށް ދިމާވާ ކާރިސާތަކަށް އިޖާބަދިނުމަށް ޓްރެއިންކުރެވިފައިވާ، އިންސާނީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދޭނެ ޚިދުމަތްތެރިން (ހިއުމަނިޓޭރިއަން ވޯރކަރސް) ބިނާކުރުމެވެ. ކާރިސާގެ ހާލަތުގައި އިޖާބަ ދިނުމުގެ ކަންކަމާއި ވަގުތުން ހަވާލުވާނީ މި ދެންނެވުނު ޓީމުންނެވެ.
  • ސާޓް ޓީމްގެ ބެލެނިވެރިފަރާތަކި ރަށުކައުންސިލް/ ރަށުފެންވަރުގައި ޤާއިމްކުރެވުނު ޑިޒާސްޓަރ މެނޭޖްމަންޓް ކޮމެޓީއެވެ.
  • ސާޓް ޓީމްގައި ހެމެނޭނީ އަރައްކާތަށް، ބޮޑު ކާރިސާއަކަށްވިޔަ ނުދިނުމަށް ނުވަތަ ރިސްކް އަދި ލިބޭ ގެއްލުން ކުޑަކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރުމުގެ ތަމްރީނާއި ހުނަރު ދަސްކޮށްދެވިފައިވާ ދަރުމަވެރިންނެވެ. މި މެމްބަރުންނަކީ އިޖާބަ ދިނުމުގެ އެކި އެކި ދާއިރާތަކުގެ ފުރިހަމަ ތަމްރީން ފޯރުކޮށްވޭނެ ބައެކެވެ. މި ޓްރެއިނިންތައް ދިނުމުގެ މަސައްކަތް ކުރާނީ އެން.ޑީ.އެމް އޭގެ ޕާޓްނަރުންކަމުގައިވާ، ދިވެހި ރެޑްކްރެސެންޓް، ދިވެހި ސިފައިން (އަލިފާން ނިއްވުމާއި ކަނޑުމަތީގެ ހާދިސާތަކަށް) އަދި ދިވެހި ފުލުހުންގެ އެހީތެރިކަމާއެކުއެވެ.

ކާރިސީ ހިރާސް ކުޑަކުރުމާއި ގުޅޭގޮތުން މުޖުތަމަޢުގެ ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކުރުން

  • ވިލުންވެރި މުޖުތަމަޢެއް ބިނާކުރުމަށްޓަކައި ކާރިސީ ހިރާސް ކުޑަކުރުމަށް އާންމު ރައްޔަތުން ހޭލުންތެރިވުމަކީ މުހިންމުކަމެކެވެ.އެހެނީ ހާދިސާ/ކާރިސާއެއްގެ ވަގުތުގައި ފުރާނައާއި މުދަލަށް ލިބޭގެއްލުން ކުޑަކުރުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަންތަށްތަކަށް އަހުލުވެރިފެވައި ވުމަކީ ކާރިސާއަކަށް ފަހު އެކަމުން އަރައިގަންނަށް ހޭދަވާ ވަގުތާއި ހަރަދު ކުޑަވެގެން ދާނެ ކަމެކެވެ. މިގޮތުން ރަށުގެ ޕްލޭންގައި ފާހަގަ ކުރެވިފައިވާ ފަދައިން: ކާރިސާތަކުން ލިބިދާނޭ ގެއްލުންތައް ކުޑަކުރުމާއި ކާރިސާތަކަށް ތައްޔާޜާވުމަށް ފަރުދީ ފެންވަރުގައި ކުރެވިދާނެ ކަންކަން މުޖުތަމަޢުއަށް އަނގައިދިނުން. ތަރައްޤީގެ މަޝްރޫތަކުގައި ކާރިސީ ހިރާސް ކުޑަކުރެވޭނެ ގޮތްތަށް ހިމެނުން. ގެއްލުން ކުޑަކުރުން އަދި ތައްޔާރީ ފިޔަވަޅުތަކާ ބެހޭގޮތުން މުޖުތަމަޢު އިތުރަށް ހޭލުންތެރިކުރުމަކީ ރިސްކް އިންފޯމްޑް ކޮމިއުނިޓީ ގްރޯތް އަދި ޑިވެލޮޕްމަންޓް ކަށަވަރުކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.
  • ސީބީޑީއާރްއެމް 2.0 ޕްރޮގްރާމް މުޖުތަމަޢުގެ ބައިވެރިވުނެ ހިމެނޭ ކާރިސާގެ ކަންކަން ބެލެހެއްޓުމާއިގުޅޭ ޕޮރޮގްރަމްގެދަށުން ކޮންމެ 3 މަހުން 1 މަހު މިފަދަ ހޭޅުންތެރިކަމުގެ ޕްރޮގްރމްއެއް ހިންގުމަށް ލާޒިމްކުރެއެވެ.

ރަށު އެހެން މުއައްސަސާތަކުގެ އިމަޖެންސީ އެސް.އޯ.ޕީ ތައްޔާރުކުރުން

  • ސީބީޑީއާރްއެމް 2.0 ޕްރޮގްރާމްގެ ތެރެއިން ރަށު ފެންވަރުގައި ހުރިހާ މުއައްސަސާތަކެއްގައި ޑީ.އާރ.އާރް ސްޓްރެޓެޖީތަކާއި މިންގަނޑުތައް ގާއިމުކުރުމަށް ބާރުއަޅައެވެ.
  • މީގެތެރެއިން ސްކޫލްތަކުގެ ސްކޫލް އިމަރޖެންސީ އޮޕަރޭޝަންސް ޕްލޭންތައް ގާއިމްކުރުމާއި، ހޮސްޕިޓަލްތަކާއި/ނުވަތަ ހެލްތު ސެންޓަރު/ޕޯސްޓްތަކާއި، އެހެން ޕަބްލިކް އޮފީސްތަކާއި ކޮމިއުނިޓީ އިންސްޓިޓިއުޝަންތަކުގައި ބޭނުންވާ އިމަޖެންސީ ސްޓޭންޑަރޑް އޮޕަރޭޓިންގ ޕްރޮސީޖަރސް (ކުއްލި ހާލަތުގައި އަމަލުކުރާނެ ގަވާއިދުތަކާއި މިންގަނޑު) ގާއިމްކޮށްފައިވާކަން ކަށަވަރުކުރުން ހިމެނެއެވެ.